اعلام تعطیلی ادارات دولتی از سوی دولت به دلایل و توجیههای گوناگون البته بر نظم بازار خدشه وارد میکند و زیان ناشی از تعطیلات ناگهانی بهسادگی قابل جبران نیست.
دستکم اینکه تعطیلات اعلام نشده باعث برهم خوردن نظام عرضه و تقاضای کالا و خدمات میشود و اکتفا کردن به اینکه بانکها تعطیل نخواهد بود، دلیلی برای نادیده گرفتن خسارتهای وارده به بازار نخواهد بود.
دستکم اینکه فعالان تولید و عرضه کالا متناسب با رفتار مصرفکننده در روزهای سال نسبت به تولید و ارائه کالاها برنامهریزی میکنند اما وقتی دولت به دلایلی برخی از روزهای سال را ناگهان تعطیل اعلام میکند، طبیعی است که فرایند تولید، توزیع و مصرف کالاها بهویژه کالاهای مصرفی و مایحتاج مردم دچار اختلال میشود و این اختلال نه تنها دردسری برای بخش عرضه بازار (تولیدکننده و فروشنده کالا) ایجاد میکند بلکه بهدلیل نوسان قیمت ایجاد شده در نتیجه تعطیلات ناگهانی باعث سردرگمی بخش مصرف (مردم) هم میشود.
تصور کنید بسیاری از کشاورزان به این دل خوش کردهاند که محصولات خود را پس از پایان تعطیلات برای فروش در کلانشهرها از طریق بخش واسطهگری رسمی عرضه کنند، اما با اعلام تعطیلات ناگهانی و احتمال بسیار زیاد باقی ماندن مردم در مسافرت، تقاضای مؤثری برای خرید محصولات کشاورزی در کلانشهری مثل تهران وجود نخواهد داشت و بر همین اساس بخش واسطهگری بهدلیل اختلال در تقاضای مؤثر بازار محصولات کشاورزی، نسبت به خرید از کشاورزان اقدام نمیکند و کشاورزان که با هزار امید محصولات خود را به ناچار برداشت کردهاند، با زیان ناشی از عدمخرید کافی از سوی خریداران و یا خرید محدود با قیمت پایینتر از قیمت مورد انتظار مواجه میشوند.
از سوی دیگر همین مسئله باعث دردسر برای مصرفکننده هم میشود چرا که نظام توزیع کالای کشاورزی در ایران به آن اندازه پویا و انعطافپذیر نیست که بتواند در فرصت اندکی تشخیص دهد، کدام شهر با تقاضای کالای بیشتری مواجه است و کدام شهر با تقاضای کمتر؛ در نتیجه نوسان قیمت کالا در کلانشهرها و بهویژه شهرهای مسافرپذیر به اندازهای است که زیان مصرفکننده را به همراه دارد.
البته خسران بازار از تعطیلات ناگهانی باعث خواهد شد تا هزینههای پیشبینینشدهای، هم بر بخش تولید و هم بر بخش توزیع کالا وارد شود، چرا که در برخی کلانشهرها که بیشتر مغازهها اجارهای است و تعطیلات از قبل پیشبینی نشده رخ میدهد، فروشنده با کاهش تقاضا مواجه میشود که همین مسئله در نهایت باعث زیان او خواهد شد و حتی بهانهای ناگفته برای کمفروشی و گرانفروشی چراکه دولت با اعلام تعطیلات ناگهانی به هر دلیلی باعث رونق برخی مشاغل و کسادی برخی مشاغل میشود و این نکتهای است که معمولا در سیاستگذاریها و تصمیمگیریها نادیده گرفته میشود.
اقدام اخیر دولت در اعلام تعطیلی 2 روزه در 21 استان کشور و بدعت تازه مبنی بر بازبودن دست استانداران برای تصمیمگیری درخصوص تعطیل کردن ادارات دولتی در استانهای تابعه خود، باعث خواهد شد تا فعالان اقتصادی و بهویژه بازار نظم و آزادی خود را برای فعالیت در مسیر روشن و منطقی از دست بدهد بهویژه اینکه نقل و انتقال کالا و حتی وجوه را مخدوش میسازد. آیا ناتوانی وزارت نیرو در تأمین برق کشور یا گرما دلیلی منطقی است که دولت و فعالیت اقتصادی مردم از نظم خارج شود و مناسبات حاکم بر بازار محدود به تصمیمهای لحظهای دولت شود؟
هرچند این ادعا که دولت فقط ادارات دولتی را تعطیل کرده است و نه فعالیت بخش غیردولتی و خصوصی را میتواند توجیهی برای اقدام دولت باشد اما در اقتصاد و بازاری که دستکم بیش از 60درصد آن در دست دولت قرار دارد و بخش خصوصی و بازار هم تابع نوسان رفتاری دولت است، چگونه میتوان زیان بازار را از تعطیلات ناگهانی جبران کرد؟